Archives November 2024

Apa basa kramane [butuh] – [pindah]?

Apa basa kramane kemproh? Kemproh/mboten resikan.

Apa basa kramane lali? Supe.

Apa basa kramane alus? Alus.

Apa basa kramane bathusk? Palarapan.

Apa basa kramane butuh? Betah.

Apa basa kramane cukup? Cekap.

Apa basa kramane maju? Majeng.

Ngoko (*substandar)Krama (*substandar)Krama Inggil (*krama madya)Arti
butuhbetah.butuh
buwangbucal.buang
cangkemlisantutukmulut
caritacariyoscriyos*cerita
cedhakcelakcaket*dekat
cekelcepengastapegang
celengandhapan.babi hutan
cemethi.tembungcambuk
cendhekandhap.pendek
cengelcengelgriwatengkuk
cerakcelakcaket*dekat
cewokcawik.cebok
cilikalit.kecil
CinaCinten*.Tionghoa
ciyutaut.sempit
cobacobi.coba
critacariyoscriyos*cerita
cukupcekap.cukup
dangbethak.menanak nasi
dohtebih.jauh
dohtebah*.jauh
dolsade.jual
dus.sirammandi
endhekandhap.pendek
golekpadospadoscari
jembarwiyar.luas
kabotankawratan.keberatan
kademen*kasrepen.kedinginan
kadhemenkasrepen.kedinginan
kadohanketebihan.dari kejauhan
kadohanketebihan.terlalu jauh
kahanankawontenan.keadaan
kakehankekathahen.terlalu banyak
kantikantos.sabar menunggu
kecekelkecepeng.tertangkap
konakendhawuhsuruh
konken*dhawuhsuruh
maburmiber*.terbang
madep*majeng.hadap
madhepmajeng.hadap
majumajeng.maju
mambumambet.berbau
mampir.lenggah*singgah
manakgadhah larebabaranbersalin / melahirkan
manakgadhah larekagungan putrabersalin / melahirkan
manut.ndherekmenurut
manut.tumut*menurut
marepmajeng.hadap
mergamergi.karena
ngadeg.jumenengberdiri
ngadep*sowan.menghadap (atasan)
ngadhepsowan.menghadap (atasan)
ngadi-adingados-ados*.bermanja
ngajeningaosi.menghargai
ngajokakengajengaken.mengajukan
ngakoningakeni.mengakui
ngakungaken.mengaku
ngalihpindhah.berpindah
ngambakakemiyaraken.memperluas
ngambungambet.mencium bau
ngambung.ngarasmencium seseorang
nganakakengawontenakenngontenaken*menyelenggarakan
nganakakengawontenakenngentenaken*menyelenggarakan
ngandelpercados*.percaya
ngandelpitados.percaya
ngantingantos.sampai
ngebotingewrati.lebih memperhatikan
ngedolnyade.menjual
ngedungaben.menyabung
nyekelnyepengngastamemegang
nyobanyobi.mencoba
okehkathah.banyak
ono*wontenonten*ada
ono*wontenenten*ada
padusan.pasiramantempat mandi
padusan.siramanhari mandi (sebelum puasa)
pindah*pindahah.pindah
pindhahpindahah.pindah

Sumber:

Soepomo Poedjosoedarmo dkk. 2013. Tingkat Tutur Bahasa Jawa. Yogyakarta: Balai Bahasa Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta.

Views: 22

Apa basa kramane [rabi] – [tuwuh]?

Apa basa kramane sayekti? Sayektos.

Apa basa ngokone sirah? Endhas.

Apa basa kramane sinau? Sinau/ngangsu kawruh.

Di bawah ini ada berbagai kata bahasa ngoko yang dimulai dengan huruf R dan S yang dituliskan krama, krama inggil, maupun terjemahannya dalam Bahasa Indonesia.

Daftar kata bahasa Jawa ngoko dimulai huruf R

NgokoKramaKrama InggilBahasa Indonesia
Rabi Krama, PikramaNikah, Kawin
RadaRadi Agak
RahayuRahajêng Selamat
Rai PasuryanMuka, wajah
Rambut RikmaRambut
RanaMrika, Mriku Ke sana
RasaRaos Rasa, Perasaan
RataRadin Rata, Merata
Raup SuryanCici muka
ReneMriki Ke sini
RewangRencangAbdiPembantu
RêbutRêbat Rebut, Rampas
RêdatinRêdatos Sedih, Susah
RêgaRêgi Harga
RêkasaRêkaos Sulit, Parah
RêmbugRêmbag Runding
Rêmbulan CandraBulan
RibutRibêt Repot
RinaRintên Siang
Riyak JagraLendir, Dahak
RiyayaRiyadi Hari raya
RobahRêbah Ubah, Berubah
RokokSês Rokok
RombakRêbah, Rombak Rombak
RubêdRibêd Repot
RubuhRêbah Roboh
RumatRimat Simpan, Pelihara
RunguPirêngPidangêtDengar
RuntuhRêntah Runtuh
RupaRupi Rupa
RupakRipak Sempit pandangannya
RusakRisak Rusak
RusuhRêsah Rusuh

Daftar kata bahasa Jawa ngoko dimulai huruf S

NgokoKramaKrama InggilBahasa Indonesia
Sabuk PaningsêtSabuk
SaguhSagah Sanggup
SaikiSakmênika Sekarang
Sajen CaosanSajian
Saji DipunsaosakenDiberikan saja
SakaSaking Asalnya
SalahLêpat Salah
SalinSantun, Gantos Ganti pakaian
SambungSambêt Sambung
SamubarangSamukawis Segala sesuatu
SanggaSanggi Ditopang, Ditanggung
SapaSintên Siapa
SapiLêmbu Lembu
Sapih DipunpêgêngDisapih, Disarak
SarwaSarwi Serba
SasiWulan Bulan
SawahSabin Sawah
SebaSowan Menghadap
SejeSanes Berbeda
SelehSukakakênParingakenDitaruh, Diletakkan
Sendok LantaranSendok
SesukBenjing Besuk
Sê-Satunggal Satu
SêbarDhawah Sebar (benih)
SêbutSêbatan Nama
SêbutSêbat Mengatakan, Sebut
SêdhelaSakedhap Sebentar
SêdhêngCêkap Cukup
SêdhênganCêkapan Kecukupan
SêgaSêkul Nasi
SêgaraSêgantên Laut
SêkaSaking Dari
SêlaweSêlangkung Dua puluh lima
SêmanaSêmantên Sekian itu
SêmayaSêmagos Menangguhkan
SêmbêlihPragat Menyembelih
SêmonoSêmantên Sebesar itu
SênêngRêmen Senang, Suka
SêparoSêpalih Separo
SêpiSêpên Sunyi, Sepi
SêpranaSêprika Sejak dulu
SêpreneSêpriki Sampai sekarang
SêpuluhSêdasa Sepuluh
SêruSora Keras (suara)
SêtaliSêtangsul Dua puluh sen
SêthithikSêkêdhik Sedikit
SiPun Si
SidaSiyosEstuJadi
SijiSêtunggal Satu
SikilSukuSampeyanKaki
Sikut SikuSiku
SilihSambutPundhut, AmpilPinjam
SilihanSambutanAmpilanPinjaman
SingIngkang Yang
Sisi SêmpritMembuang ingus
SlametWilujengSugengSelamat
SlametanWilujenganSugenganSelamatan
SokAsring Sering
SoreSontên Sore
SrantaSrantos Sabar menanti
SrêngengeSurya Matahari
Srêngên DipunsrêngêniDimarahi
SuguhDipunsêgahDipunsugataDisuguh
Sukêr TarabBulanan
SukêtRumput Rumput
SumurupSumêrêpPriksa, UningaMengerti, Melihat
Sunat TêtêsKhitan
SunguSingat Tandut
SupayaSupados Supaya
SurasaSuraos Arti, Maksud
SuruhDipunsêdhahi Diundang
SurupSêrap Petang
SusahSisahSêngkêlSusah
SusonSêsêpan Masih menyusu
Susu PêmbayunSusu, Payudara
SusurSusur Sugi, Susur
SuwaraSuwanten Suara
SuwargaSuwargi Surga, Almarhum
SuweDangu Lama
SuwêngSêngkang Sunbang
SuwungSuwêng (rumah) Kosong

Berikut ini kata krama dari kata ngoko berawalan huruf T:

NgokoKramaKrama InggilBahasa Indonesia
TaiTinja Tahi, Tinja
Tak-Kula-Dalem-, Kawula-Saya
TakonTakenMundhut priksaBertanya
TaliTangsul Tali
TambaJampiUsadaObat
TampaTampi Memperoleh
Tanda Tangan Tapak AstaTanda tangan
TandurTanêm Tanam
Tangan AstaTangan
TanggaTanggi Tetangga
TanggonTanggên Tangguh
TanggungTangêl Tanggung-tanggung
Tangi WunguBangun
Tangis PamuwunTangis
Tapêl RakêtanBedak perut
TapihSinjangNyampingKain batik (perempuan)
Tari, DitariDipuntantun Ditanya mau atau tidak
Tatu LabêtLuka
TauNate Pernah
TawaTawi Menawari dagangan
TêbuRosan Tebu
TêgalTêgil Ladang
TêkaDhatêngRawuhDatang
TêkanDumugi Tiba, Sampai
Têkên LantaranTongkat
TêluTiga Tiga
TêmbagaTêmbagi Tembaga
TêmbangSêkar Lagu, Nyanyian
TêmênEstu, Yêktos Sungguh, Benar
TêmonPêpanggihan Pertemuan
TêmuPanggih Temu
TênanEstu, Yêktos Senyatanya
TêpungTêpang Kenal, Bertemu
TêrusLajêng Terus
TêtakSupit Khitan
TêtêpunganTêtêpangan Berkenalan
TêtuwaSêsêpuh Sesepuh, Tetua
TilikDhawah Jatuh
TilikTuwiTinjo, SowanBerkunjung, Menjenguk
TinggalTilar Meninggalkan
TlatenTlatos Tekun
TontonTingalPriksaLihat
TontonanTêtingalan Pertunjukan
TrasiTraos Terasi
TuduhTêdahParing priksaMemberitahukan
TukuTumbasMundhutBeli
TulisSêrat Tulis
TulisanSêratan Tulisan
Tuma ItikKutu
TumbakWaosWatanganTombak
TunaTuni Rugi, Tidak sampai
TunggalTungil Satu, Tunggal
TunggangTumpakNitihNaik (kendaraan)
TungganganTumpakanTitihanKendaraan
TungguTêngga Tunggu
TurahTirah Lebih
TuronTilêmanSareyanTiduran
TuruTilemSareTidur
TurunTêdhak Keturunan
TurunanTêdhakan Asal usul keturunan
TutuDipungêntang Ditumbuk
TuturSanjang, CriyosParing priksaBerkata
TuwaSêpuhYuswaTua
TuwuhTewah Tumbuh

Itulah kata-kata bahasa jawa ngoko berawalan huruf T yang dapat ditemukan artinya dalam Bahasa Indonesia dan padanannya dalam basa krama (madya) ataupun basa kromo inggil.

Referensi: kramainggil.wordpress.com; apensoindonesia.com

Views: 0

Apa basa kramane [aba] – [ayo]?

Apa basa kramane anyar? Enggal.

Apa basa kramane adol? Sade.

Apa basa kramane adoh? Tebih.

Apa basa kramane ayo? Mangga.

Ngoko (*substandar)Krama (*substandar)Krama Inggil (*krama madya)Arti
aba.dhawuhperintah
aba.ngaturiperintah
abangabrit.merah
abotawrat.berat
aburiber*.terbang
ada denewandene.adapun
adangbethak.menanak nasi
adeg.jumenengberdiri
adem*asrep.dingin
adem-panas*asrep-benter.demam
adep*ajeng.hadap
adhemasrep.dingin
adhem-panasasrep-benter.demam
adhepajeng.hadap
adhirayi*rayiadik
adhikrayi*rayiadik
adi*rayi*rayiadik
adi-adiados-ados*.manja
adik*rayi*rayiadik
adohtebih.jauh
adohtebah*.jauh
adolsade.jual
adonaben.sabungan
adonanabenan.ramuan
aduaben.menyabung
adus.sirammandi
agamaagami.agama
ajasampunampunjangan
ajiaos.nilai
akehkathah.banyak
akukuladalemsaya
akukulakawulasaya
akukulaingsunsaya
alaawon.jelek
alanganpambegan.halangan
alaswana.hutan
ali-alisesupe.cincin
amargamergi.karena
ambawiyar.luas
ambuambet.bau
ambung.arascium / kecup
amitamit-amit*kula nuwunmaafkan saya
ampir.pinaraksinggah
anawontenonten*ada
anawontenenten*ada
anakyoga*putraanak
anaklare*putraanak
anakansareman.bunga uang / riba
andelpitados.percaya
andelpercados*.percaya
anggerugeranggor*asalkan
antaraantawis.antara
antarawatawis*.antara
arepajeng.hadap
ayomanggaenggawi*mari

Sumber:

Soepomo Poedjosoedarmo dkk. 2013. Tingkat Tutur Bahasa Jawa. Yogyakarta: Balai Bahasa Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta.

Views: 0

Apa basa kramane [maca] – [owah]?

Apa basa kramane maca? Maos.

Apa basa kramane maju? Majeng.

Apa basa kramane nulis? Nyerat. Apa basa kramane nulis surat? Nyerat surat/nyerat serat.

Berikut ini kata krama dari kata ngoko berawalan huruf M:

NgokoKramaKrama Inggil`Bahasa Indonesia
MacaMaos Dilisankan
Macan SimaMacan
MaduMabên Bertengkar
MajuMajeng Maju
MalamLilin Lilin
MalingPadung Pencuri
Mamah NggilutMengunyah
ManaMantên Sekian
MandhêgKendêl Berhenti
ManehMalih Lagi
ManganNedhaDhaharMakan
MangkanaMakatên Demikian
ManukPêksi Burung
MaraDhatêng Datang
MariMantunDhanganSembuh
MataMripatPaningal, SocaMata
MatiPejahSedaMeninggal
MauWau Tadi
MawaMawi Bara api
MayitJisimLayonJenazah
MeluTumutDherekIkut
MenehiNgaturi, NyukaniNyaosi, MaringiMemberi
Mêlek WunguTerjaga
MênangMimpang Menang
MênawaMênawi Jika kalau
MêngkoMangke Nanti
MênjanganSangsam Sejenis rusa
MêntasNêmbe Baru saja
MênyangDhatêng Ke
MêrgaMargi Karena
MêruhiNyêmêrêpi Mengetahui
MêtuMêdalMiyosKeluar
MêtêngWawrat, MbobotNggarbiniHamil
MilangMical Menghitung
MinggatKesahLolosMelarikan diri
MlakuMlampahTindakBerjalan
MonoMantên Demikian
MorKêmpal Kumpul
MoriMontên Kafan
MotWrat Muat
MudhunMandhap Turun
Muga-mugaMugi-mugi Mudah-mudahan
MulaMila Memang
MulangMucal Mengajar
MulihMantukKondurPulang
Mumêt PuyêngPusing
MundhakMindhak Tambah
MungNamung, Naming Hanya
MunggahInggah Naik
MungguhMênggah Mengenai
MungsuhMêngsah Musuh, Lawan
MuniMungel Bersuara
MurahMirah Murah
Muring DukaMarah
Mutah LuntakMuntah
MutawatirMutawantos Bahaya
MuwahMiwah Dan juga
NgokoKramaKrama InggilIndonesia
maburmabur.terbang
maburmiber [s].terbang
madhepmajeng.menghadap ke
majumajeng.maju
marepmajeng.menghadap ke

[s] = substandar

Berikut ini kata krama dari kata ngoko berawalan huruf n:

NgokoKramaKrama InggilBahasa Indonesia
NagaraNagari Negara
NdandaniNdandosi Membetulkan
NdelehakeNyukakakeMaringakeMeletakkan
NdêdawaMemanjang Memperpanjang
NdêlengNingaliMriksaniMelihat
NdokokakeNdekekakênMaringakênMeletakkan
NduweniNggadahi Memiliki
Ngadêk JumênêngBerdiri
NgadhêpSowanMarakMenghadap
NgajeniNgaosi Menghargai
NgajiNgaos Mengaji
NgajokakênNgajêngakên Memajukan
NgakoniNgakêni Mengakui
NgakuNgakên Mengaku
NgalangiMambêngi Menghalangi
NgalorNgaler Ke utara
NgambakakeMiyarakên Meluaskan
NgambuNgambêt Membau
Ngambung NgarasMencium
NganakakeNgawontênakên Mêngadakan
NgantiNgantos Sampai
NganyangNgawis Menawar
NgapuraNgapuntên Memaafkan
NgaraniMastani Menyebut
NgarêpNgajêng Di depan
NgasorNgawon Mengalah
Ngawaki NyêliraniMelakukan sendiri
NgelingiNgemuti Mengingat
NgêndhêgakeNgêndêlake Menghentikan
NgendhogNigan Bertelur
Ngenger NgabdiMengabdi
NêmpuhNêmpah Nempuh
NêsuSrêngênDukaMarah
NgêbotiNgawrati Lebih
Ngêlak SalitHaus
Ngêlu PuyêngPusing
NgêpekakeMêndhêtakeMundhutakeMengambilkan
NgêrtiNgêrtosPriksaTahu
Nggadhuhi NgampiliMeminjami
NggantiNggantos Mengganti
NggawaBêkta Membawa
NggênêpiNjangkêpi Melengkapi
NggolekiMadosi Mencari
NggugahNggigahMunguMembangunkan
NggugatNggigat Menggugat
NggunakakeNgginakakên Menggunakan
NggêmuyuNggêgujêng Menertawakan
NgilangNgical Hilang
NginangNgganten Menginang
NginêpNyipêngNyareMenginap
NginguNgingah Memelihara
NglairakeNglairakênMbabarakênMelahirkan
NglaraniNyakiti Menyakiti
NgliwêtMbêthak Menanak nasi
NgudarasaNgudaraos Membatin
NjabaNjawi Di luar
NjagaNjagiNgrêksaMenjaga
NjagokakeNyawungakên Mencalonkan
NjalukNyuwun Minta
NomNemTimurMuda
NuliNuntên, Lajêng Lalu, Cepat
Nyambut gaweNyambut damêlNgasta damêlBekerja
NyêkêlNyêpêngNgastaMemegang
NyilihNyambutNgampilPinjam
Nyrêngêni NdukaniMemarahi
NyritaniNyriyosi Menceritakan
Nyundhuki NyangsangiMenyunting
NgokoKramaKrama InggilIndonesia
ngadeg.jumenengberdiri
ngadhepsowan.menghadap atasan
ngadi-adingadi-adi.bermanja
ngadi-adingados-ados [s].bermanja
ngajeningaosi.menilai
ngajeningaosi.menghargai
ngajokakengajengaken.mengajukan
ngakoningakeni.mengakui
ngakungaken.mengaku
ngaku-akungaken-aken.mengakui
ngarepakengajengaken.menjelang
ngebotingewrati.lebih memperhatikan
ngedolnyade.menjual
ngedungaben.menyabung

[s] = substandar

Krama dari ngoko berhuruf depan o:

NgokoKramaKrama InggilBahasa Indonesia
ObahEbah Bergerak
ObatJampiUsadaObat
ObongBêsmi Bakar
OlehAngsal Mendapatkan
OmahGriyaDalêmRumah
Ombe UnjukMinum
OmboWiyar Luas
OmongGinêmAndikaBicara
Ompong DhautOmpong
OpahEpah Upah
OraBotên Tidak
OwahEwah Berubah

Views: 13